4 τύποι Αλλεργική Επιπεφυκίτιδας
Η οφθαλμική αλλεργία, γνωστή ως Αλλεργική επιπεφυκίτιδα περιλαμβάνει 4 οντότητες: την Εποχιακή αλλεργική επιπεφυκίτιδα, την Ολοετή αλλεργική επιπεφυκίτιδα, την Εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα και την Ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ενώ υπάρχουν πολλές κλινικές μορφές αλλεργική επιπεφυκίτιδας, τα κλινικά ευρήματα, ο μηχανισμός που τις προκαλεί και τελικώς το θεραπευτικό πλάνο δεν είναι κοινό.
Εποχιακή Αλλεργική Επιπεφυκίτιδα – Seasonal Allergic Conjunctivitis (SAC)
Η Εποχιακή αλλεργική επιπεφυκίτιδα είναι η πιο συχνή οξεία μορφή αλλεργικής επιπεφυκίτιδας και προκαλείται από εποχιακά αλλεργιογόνα (γρασίδι, γύρη λουλουδιών) με χειρότερους μήνες αυτούς της Άνοιξης και του Καλοκαιριού.
Ολοετής Αλλεργική Επιπεφυκίτιδα – Perennial Allergic Conjunctivitis) (PAC)
Η Ολοετής αλλεργική επιπεφυκίτιδας μπορεί να συμβεί κατά την διάρκεια του έτους, και προκαλείται από έκθεση σε μη εποχιακά αλλεργιογόνα όπως (καπνός τσιγάρου, ακάρεα σκόνης, τρίχωμα ζώων).
Η Εποχιακή και η Ολοετής αλλεργική επιπεφυκίτιδα προσβάλλουν το 15-20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Τα συμπτώματα και των δύο είναι η φαγούρα, η ερυθρότητα και οι βλεννώδεις εκκρίσεις των οφθαλμών.
Κατά την κλινική εξέταση η ανεύρεση θηλών στον επιπεφυκότα είναι τυπικό έυρημα αποτέλεσμα της συναθροίσεως των ηωσινοφίλων. Σε αντίθεση με τις άλλες αλλεργικές επιπεφυκίτιδες, πολύ σπάνια προσβάλλουν τον Κερατοειδή.
Αυτοί οι δύο τύποι αλλεργικής επιπεφυκίτιδας προκαλούνται από μηχανισμό τύπου-1 υπερευαισθησίας. Η διήθηση από ηωσινόφιλα και ουδετερόφιλα στον επιπεφυκότα προκαλούν την αποκοκκίωση των μαστοκυττάρων και την απελευθέρωση ισταμίνης και άλλων προ-φλεγμονωδών κυτοκινών. Η ταχεία αύξηση της ισταμίνης προκαλεί το κύριο σύμπτωμα, την φαγούρα.
Στην θεραπεία τους, η χορήγηση τεχνητών δακρύων και οι κρύες κομπρέσες προσφέρουν μία ανακούφιση, αλλά σημαντικό είναι ο ασθενής να αποφύγει το τρίξιμο των ματιών. Η χορήγηση τοπικά αντι-ισταμινικών κολλυρίων με διπλή δράση (δέσμευση ισταμίνης και σταθεροποίηση των μαστοκυττάρων ώστε να μην απελευθερώνουν ισταμίνη), προσφέρει βοήθεια σε ασθενείς με χρόνια συμπτώματα. Τοπική χορήγηση κορτιζόνης ενδείκνυται περιστασιακά για μικρό χρονικό διάστημα σε σοβαρές μορφές Εποχιακής και Ολοετούς αλλεργικής επιπεφυκίτιδας.
Εαρινή Κερατοεπιπεφυκίτιδα – Vernal Keratoconjunctivitis (VKC)
H Εαρινή Κερατοεπιπεφυκίτιδα μπορεί να είναι μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη, και πιο συχνά προσβάλει αγόρια ηλικίας 4-12 ετών. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες μορφές αλλεργικής επιπεφυκίτιδας, η Εαρινή Κερατοεπιπεφυκίτιδα συνήθως σταματάει μετά την εφηβεία και παρουσιάζεται κυρίως σε ζεστό καιρό και σε ξηρά κλίματα. Τυπικό σημείο της είναι η παρουσία γιγαντιαίων θηλών στον άνω βλεφαρικό επιπεφυκότα και η παρουσία κηλίδων Horner-Trantas στο σκληροκερατοειδές όριο. Οι κηλίδες Horner-Trantas είναι συσσωρεύσεις από νεκρωμένα ηωσινόφιλα, ουδετερόφιλα κα επιθηλιακά κύτταρα.
Υπάρχουν δύο τύποι Εαρινής Κερατοεπιπεφυκίτιδας: η μορφή του σκληροκερατοειδούς ορίου που εμφανίζεται σε τροπικά κλίματα με κηλίδες Horner-Trantas και θηλές κατά μήκος του σκληροκερατοειδούς ορίου, και η Βλεφαρική μορφή που εμφανίζεται με γιγαντιαίες θηλές κατά μήκος του άνω βολβικού επιπεφυκότα και πιο συχνά εμφανίζεται σε Δυτικές περιοχές. Υπάρχουν και ασθενείς που εμφανίζουν μία μεικτή μορφή.
Σε αντίθεση με την Εποχιακή και Ολοετή αλλεργική επιπεφυκίτιδα τα τεστ αλλεργίας του δέρματος και τα αντισώματα IgE στον ορό του αίματος είναι αρνητικά, αλλά μπορούμε να έχουμε και προσβολή του Κερατοειδούς.
Στην θεραπεία η χορήγηση τοπικά κορτιζόνης ενδείκνυται στα αρχικά στάδια της οξείας φάσης, αλλά η κύρια θεραπευτική προσέγγιση γίνεται μέσω της χορήγησης τοπικά κυκλοσπορίνης ή τακρόλιμους που ανήκουν στην κατηγορία των αναστολέων καλσινευρίνης. Τόσο η τοπική χορήγηση κυκλοσπορίνης όσο και το τακρόλιμους μπορούν να προλάβουν εξάρσεις της νόσου.
Ατοπική Κερατοεπιπεφυκίτιδα – Atopic Keratoconjunctivitis (AKC)
Η Ατοπική Κερατοεπιπεφυκίτιδα είναι μία σπάνια φλεγμονώδης αλλεργική επιπεφυκίτιδα και θεωρείται η οφθαλμική εκδήλωση της Ατοπικής Δερματίτιδας. Πάντοτε εμφανίζεται αμφοτερόπλευρα, παρόλο την διαφορετική βαρύτητα των δύο οφθαλμών. Τα συμπτώματα υπάρχουν σε όλη την διάρκεια της ζωής, δεν υπάρχει ειδική εποχιακή συσχέτιση, παρόλο που εξάρσεις είναι συχνότερες τους χειμερινούς μήνες. Η διαφορά από την Εαρινή Κερατοεπιπεφυκίτιδα είναι ότι συμβαίνει συνήθως σε ενηλίκους ηλικίας 25-50 ετών, και δεν είναι σύνηθες στην εφηβεία. Στα οφθαλμικά κλινικά σημεία, η υπεραιμία του επιπεφυκότα, η νεοαγγείωση του κερατοειδούς και οι θηλές συνήθως εμφανίζονται στο κατώτερο μέρος του οφθαλμού και στον κάτω βλεφαρικό επιπεφυκότα. Τυπικό σημείο στην διάγνωση της Ατοπικής κερατοεπιπεφυκίτιδας είναι η εκζεματοειδής βλάβη του βλεφάρου.
Στην θεραπεία χρειάζεται συνεργασία Δρματολόγου και Οφθαλμιάτρου. Η χορήγηση τοπικά κορτιζόνης με την μορφή αλοιφής ή σταγόνων ενδείκνυται στις εξάρσεις της νόσου. Για την μακροχρόνια πρόληψη των εξάρσεων, η χορήγηση τοπικά κυκλοσπορίνη ή τακρόλιμους θεωρείται αναγκαία.