Η νόσος Alzheimer αποτελεί τον κυριότερο εκπρόσωπο μιας ομάδας νευροεκφυλιστικών νοσημάτων που προκαλούν άνοια. Η νόσος χαρακτηρίζεται ιστολογικά από την σταδιακή εναπόθεση πρωτεινών που σχηματίζουν δύο ιδιαίτερες δομές υπό το μικροσκόπιο:
1. Πλάκες αμυλοειδούς (amyloid plaques): αποτελούνται από εναποθέσεις ενός πεπτιδίου που ονομάζεται αμυλοειδές. Οι πλάκες αυτές βρίσκονται ανάμεσα στα νευρικά κύτταρα
2. Νευροινιδιακοί σωροί (neurofibrillary tangles): αποτελούνται από την πρωτείνη tau (ή αλλιώς πρωτείνη τ) και βρίσκονται εντός των νευρικών κυττάρων.
Αυτές οι αλλοιώσεις ξεκινούν από συγκεκριμένα σημεία του εγκεφάλου και επεκτείνονται σε παρακείμενες περιοχές, καθώς η νόσος εξελίσσεται. Παράλληλα παρατηρούνται μείωση του αριθμού των νευρώνων και ατροφία του εγκεφάλου.
Η ανεύρεση οφθαλμικών βιοδεικτών της νόσου Alzheimer στον αμφιβληστροειδή αποτελεί πεδίο έρευνας για περισσότερα από 10 χρόνια, καθώς οι ερευνητές προσπαθούν να αναπτύξουν μη επεμβατικές μεθόδους για την διάγνωση, την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου και την εκτίμηση της ανταπόκρισης στην θεραπεία. Πριν μία δεκαετία η Yosef Koronyo και οι συνεργάτες της, έδειξαν για πρώτη φορά ότι οι πλάκες αμυλοειδούς, που αποτελεί το νευροπαθολογικό χαρακτηριστικό της νόσου Alzheimer, ήταν παρών στον αμφιβληστροειδή κατά την ιστολογική εξέταση οφθαλμών μετά τον θάνατο ασθενών με νόσο Alzheimer.
Το ενδιαφέρον στρέφεται στον αμφιβληστοειδή εξαιτίας του γεγονότος ότι ο οφθαλμός αποτελεί την επέκταση του εγκεφάλου και μοιράζονται αρκετά όμοια δομικά, λειτουργικά και βιοχημικά χαρακτηριστικά. Επίσης ο οφθαλμός δεν περικλείεται από οστό, με αποτέλεσμα την άμεση επισκόπησή του χωρίς επεμβατικές τεχνικές.
Aπό τις μελέτες του Koronyo-Hamaoui και των συνεργατών του διαφαίνεται ότι το φορτίο του αμυλοειδούς τον αμφιβληστροειδή σε ασθενείς με νόσο Alzheimer είναι υψηλότερο από ότι στα φυσιολογικά άτομα και ότι το φορτίο του αμυλοειδούς στον αμφιβληστροειδή προβλέπει την απώλεια μνήμης που σχετίζεται με την νόσο Alzheimer. Σκοπός επομένως είναι η ανεύρεση πλακών αμυλοειδούς στον αμφιβληστροειδή και και αυτό φαίνεται ότι μπορεί να επιτευχθεί με δύο τρόπους:
1. Η ομάδα Cedars-Sinai ανέπτυξε την τεχνική με την οποία η από του στόματος λήψη κουρκουμίνης δεσμεύεται με το αμυλοειδές και η ανίχνευσή του γίνεται με laser οφθαλμοσκόπιο.
2. Πρόσφατα επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Μινεσσότα, ανέπτυξαν μία μη επεμβατική τεχνική που χρησιμοποιεί την ιδιότητα του αμυλοειδούς, που έχει εξαρτώμενη από το μήκος κύματος επίδραση στην διασπορά του φωτός. Η τεχνική αυτή μετρά το φάσμα της ανακλαστικότητας του αμφιβληστροειδούς χωρίς να χρειάζεται την λήψη κάποιας ουσίας.
Η έγκαιρη ανίχνευση της νόσου Alzheimer στα προκλινικά στάδια, θα αποτελέσει το κλειδί για την μείωση των καταστροφικών επιπτώσεων της νόσου τόσο για τον ασθενή όσο και για το οικογενειακό του περιβάλλον.